GİRİŞ 

İyonlaştırıcı radyasyonların biyolojik etkileri; fizik, kimya ve biyoloji temel bilimler ile tıp ve mühendisliklere kadar uzanan uygulama alanlarında faaliyet gösteren çok önemli bilim dallarını da kapsayacak şekilde, geniş bir bilim sahasını içine almaktadır. İyonlaştırıcı radyasyonlar; üzerlerinde bulunan enerjilerini dokulara aktarmak sureti ile onlara zarar verebilmekte, yüksek dozdaki zararlar, ölüm, nesilden nesillere geçen genetik etkiler, bir başka deyişle, kuşaktan kuşağa geçen kusurlar veya kanser gibi daha sonra ortaya çıkan habis hastalıklar şeklinde olabilmektedir.

Global elektrik arz güvenliği problemleri ve geleceğin küresel enerji projeksiyonları gelişmelerini dikkatle izleyen kalkınmış ülkeler, titiz aynı zamanda inceden inceye planlar kurmaktadır. Enerji stratejilerine ilaveten çevre güvenliği ve insan sağlığı ölçütleri bağlamında küresel ekolojik dengenin korunması perspektifleri de ciddi biçimde değerlendirmeye ve araştırmaya tabi tutulmaktadır.

Son yıllarda Hindistan ve Çin, karbonsuz toryum yakıtlı nükleer enerji santralleri faaliyete geçirmek için yoğun gayret sarf etmektedir. Yoğun çabalarının nedeni olarak hem her iki ülkenin yüksek ekonomik büyüme hızları sayesinde astronomik boyutlara ulaşan elektrik ihtiyaçları hem de süratle artan küresel karbon emisyonları ve global karbondioksit salınımları kaygıları gösterilmektedir.

Rhenium-188 (Re-188) radyoizotopu ile işaretlenmiş Listeria bakterisi sayesinde ölümcül pankreas kanseri hastalıkları tedavisi yöntemi uzun yıllardan beri bilinmesine karşın ciddi bir ilerleme kaydedilememiştir. Listeria bakterisi enfeksiyon yönünden, Re-188 radyoaktif maddesi ise insan sağlığı ve radyasyon güvenliği açısından risk oluşturmaktadır. Bununla beraber iki tehlikeli yöntem kullanılmak suretiyle çağımızın en kötü hastalıklarından biri sayılan öldürücü pankreas kanserleri tedavisi için ilaç üretimi de son yapılan bilimsel araştırmaların ışığı altında olası görülmektedir.

1- Giriş

İnsanoğlu varoluşundan bu yana sürekli olarak radyasyonla iç içe yaşamak zorunda kalmıştır. Dünyanın oluşumuyla birlikte tabiatta yerini alan çok uzun ömürlü (milyarlarca yıl) radyoaktif elementler yaşadığımız çevrede normal ve kaçınılmaz olarak kabul edilen doğal bir radyasyon düzeyi oluşturmuşlardır.

Özet

Ülkemizdeki tüm resmi ve özel hastanelerde tanısal ve tedavi amaçlı radyasyon uygulamaları yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bu uygulamalar, genel olarak, radyoloji, nükleer tıp ve radyoterapi olarak adlandırılırlar. Görevleri gereği radyasyona maruz kalan radyoterapi, radyoloji ve nükleer tıp çalışanları mesleki eğitimleri süresince radyasyon ve radyasyondan korunma eğitimleri almaktadırlar. Ancak, ameliyathanelerde radyasyon yayan cihazlarla (C-kollu skopi,vb) çalışan diğer sağlık personeli (hekimler, hemşireler ve teknisyenler) genellikle böyle bir eğitim almadıkları için radyasyonun zararlı etkilerini yeterince bilmemekte ve çalışırken gerekli korunma önlemlerini almamaktadırlar.

İçinde bulunduğumuz yüzyılda, enerji talebi büyük ölçüde artmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde sanayileşme ve kentleşmedeki hızlı artış, halen kişi basına göre çok düşük olan enerji gereksinimini geniş boyutlara taşıyacaktır. Enerji arzındaki artış, dünya nüfusunun en az yarısının yaşam standardının yükseltilmesinin yanında, ülkeler ve bölgeler arası dengesizliklerin azaltılmasında da rol oynayacaktır (*).

Günümüzde yoğun şekilde elektrik enerjisi üreten güç tesisleri mutlaka atık da oluşturmaktadır. Nükleer endüstri, atığına aşırı itina ve dikkat gösterilen ve de bunlar için yasalara dayalı yönetmelikler hazırlanarak uygulanması bagımsız organlarca titizlikle denetlenen ender sanayilerden biridir. Yapay (insan yapımı) radyoaktif maddeler, bir çok alanda yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Merkezi sinir sistemi tümörleri meningiomas, meninges’den kaynaklanan tümörlerdir. Meninges ise merkezi sinir sistemini çevreleyen zarlardır. Meningiomas tümörleri, Amerikan Beyin Tümörleri Birliği (American Brain Tumor Association) tarafından belirtildiği gibi dünyada en yaygın görülen beyin tümörleri arasında sayılmaktadır.

Amerika’da nükleer güç reaktörleri ile ilgili yapılan bir araştırmada, yeni nesil reaktörlerin, radyoaktif atıklarının en az düzeyde, güvenlikleri yükseltilmiş, son derece ekonomik ve aynı zamanda da “nükleer silahların yayılmasını önleyecek” tarzda tasarlandığı iddia edilmektedir [1]. Ancak, bu iddia ne yazık ki henüz nükleer enerji ile ilgili kamuoyu endişesini yok etmek için yeterli olmamaktadır.